Στο σπίτι χωρίς τη σχολική τσάντα

Πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι

Από τον Γιώργο Αλιμπέρτη

Σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. Φ.7/219218 /Δ1/13-12-2017 εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας, η σχολική τσάντα των μαθητών του Δημοτικού θα παραμένει για ένα Σαββατοκύριακο τον μή­να στο σχολείο. Ο εκάστοτε Σύλλογος Διδασκόντων θα ορίζει το Σαββατοκύριακο που θα υ­λο­ποι­εί­ται «η δράση» και θα συντάσσει σχετικό πρακτικό. Αν θέλει, μάλιστα, μπορεί να την ε­πε­κτεί­νει και σε περισσότερα Σαββατοκύριακα του μήνα.

Η εγκύκλιος επισημαίνει ότι η παραμονή της τσάντας στο σχολείο «δεν αποτελεί μια συμ­βο­λι­κή παρέμβαση» και δηλώνει ρητά ότι «επιδιώκεται οι μαθητές και οι μαθήτριες να μην α­σχο­λού­νται με την προετοιμασία μαθημάτων κατά τη διάρκεια αυτού του Σαβ­βα­το­κύ­ρια­κου». Στό­χος είναι, αναφέρει, η αναβάθμιση της σχολικής ζωής και η σύνδεσή της με την κοινωνική πραγ­μα­τι­κό­τη­τα. Προφανώς τον άλλο καιρό, που τα παιδιά παίρνουν την τσάντα τους στο σπί­τι και ασχολούνται με τα μαθήματα της επόμενης μέρας, η σχολική ζωή υποβαθμίζεται και οι μαθητές αποσυνδέονται από τη κοινωνική πραγματικότητα (ίσως από την κοινωνική πραγ­μα­τι­κό­τη­τα της μετριοκρατίας και της ισοπέδωσης προς τα κάτω). Ελπίζω, ωστόσο, να μην υ­πο­νο­εί­ται ότι τα δεινά της εκπαίδευσης, κάποια από αυτά έστω, προκλήθηκαν από τη μη ε­φαρ­μο­γή της «δράσης» τα προηγούμενα χρόνια.

Ταυτόχρονα, «η δράση υλοποιείται με σεβασμό στις ανάγκες της παιδικής ηλικίας», έχει γνώ­μο­να «την πολύπλευρη ανάπτυξη των παιδιών της σχολικής ηλικίας (συναισθηματική, κοι­νω­νι­κή και ψυχοκινητική)» και έχει επιπλέον σκοπό «να υποστηρίξει ουσιαστικά τον μειωμένο χρό­νο δημιουργικής επαφής και επικοινωνίας γονέων-παιδιών». Η περίπτωση τα παιδιά να τρέ­χουν κάθε μέρα, και τα Σαββατοκύριακα, σε πολύωρες εξωσχολικές δραστηριότητες δεν α­να­φέ­ρε­ται, διότι μάλλον είναι σπάνια και πάντως δε συμβάλλει στον «μειωμένο χρόνο δη­μι­ουρ­γι­κής επαφής και επικοινωνίας γονέων-παιδιών». Εξάλλου, η απαιτητική μελέτη που α­παι­τούν, π.χ., ορισμένα ιδιωτικά φροντιστήρια Αγγλικών, ώστε να φαίνεται η δουλειά τους στους πελάτες-γονείς, σέβεται τις «ανάγκες της παιδικής ηλικίας». Ενδεχομένως, μάλιστα, οι σχε­τι­κές δι­α­μαρ­τυ­ρί­ες των παιδιών να οφείλονται στη γνωστή οκνηρία και γκρίνια αυτής της «παι­δι­κής ηλικίας», την οποία φαίνεται ότι στο Υπουργείο γνωρίζουν κα­λά.

Για να σοβαρευτούμε όμως: Η εγκύκλιος αναγράφει και ότι «η συγκεκριμένη δράση συμ­βάλ­λει σε μια γενικότερη επανεκτίμηση της σημασίας και του ρόλου των εργασιών στο σπί­τι σε σχέ­ση με τον ελεύθερο χρόνο των μαθητών και των μαθητριών, οδηγώντας σε καλύτερη ε­ξι­σορ­ρό­πη­ση ανάμεσα στις εργασίες που υλοποιούνται στο σχολείο και στις κατ’ οίκον ερ­γα­σί­ες». Αυτό είναι όντως ιδιαίτερα σημαντικό, γιατί υπάρχουν δάσκαλοι που δίνουν τις φω­το­τυ­πί­ες με το... κιλό τόσο καθημερινά όσο και πριν τα Σαββατοκύριακα ή τις διακοπές Χρι­στου­γέν­νων και Πάσχα.

Το ζήτημα, ωστόσο, είναι λυμένο με τις εγκυκλίους για τις κατ’ οίκον εργασίες, οι οποίες ε­πα­να­λαμ­βά­νο­νται στην έναρξη κάθε σχολικής χρονιάς. Εκεί δεν αναγράφεται μόνο ο χρόνος που πρέπει να αφιερώνουν οι μαθητές για τις εργασίες τους, αλλά δηλώνονται και οι προ­δι­α­γρα­φές τους, προκειμένου να είναι παιδαγωγικά ορθές, αποτελεσματικές και να συμφωνούν με τις προαναφερόμενες «ανάγκες της παιδικής ηλικίας». Το μόνο που λείπει βεβαίως είναι ο έ­λεγ­χος, με κάποιον τρόπο, στην ποσότητα και ποιότητά τους. Ήδη μερικοί συνάδελφοι σκο­πεύ­ουν να φορτώνουν τα παιδιά με δουλειά τις μέρες που θα ακολουθούν την «τσάντα στο σχο­λεί­ο», παρόλο που το Υπουργείο, ευτυχώς, αναφέρει στην εγκύκλιό του ότι «σε καμία πε­ρί­πτω­ση η υλοποίηση της δράσης δεν πρέπει να οδηγήσει σε μετάθεση των κατ’ οίκον ερ­γα­σι­ών που συνήθως ανατίθενται το Σαββατοκύριακο στις άλλες μέρες της εβδομάδας».

Η «δράση» μοιάζει να είναι ο ορισμός του λαϊκισμού. Ξεκινά από ένα υπαρκτό και απεχθές πρό­βλη­μα που δημιουργούν κάποιοι συνάδελφοι (την υπέρμετρη επιβάρυνση ακόμη και μα­θη­τών της πρώτης τάξης με πολλές, ποιοτικά προβληματικές ή και με λάθη ερ­γα­σί­ες) και κα­τα­λή­γει σε μια γενίκευση που
● δημιουργεί πολλά πρακτικά προβλήματα (άλλα μαθήματα και βιβλία την Παρασκευή, άλλα τη Δευτέρα),
● αφήνει τους μαθητές (και τους γονείς τους) αβοήθητους τις άλλες μέρες, στο έλεος αυτής της κακής πρακτικής,
● απαξιώνει την παιδαγωγική αξία της μελέτης για την εμπέδωση της γνώσης,
● δημιουργεί νέες ισοπεδωτικές αντιδράσεις της κοινωνίας εναντίον μας: από τη μια η «δρά­ση» χαιρετίζεται ως «Happy Fridays» (!), από την άλλη άρχισαν πάλι τα σχόλια για τους δα­σκά­λους που θα «κάθονται» περισσότερο και θα εργάζονται «ακόμη λιγότερο».

Όλα αυτά ακούγονται προσβλητικά για όσους θεωρούμε ότι η δουλειά μας πρέπει να γίνεται στο σχολείο, που μετράμε τον χρόνο που θα χρειαστούν τα παιδιά για τη μελέτη τους και που ερ­χό­μα­στε σε αντιπαράθεση με γονείς που ζητούν πακέτα με φωτοτυπίες τις καθημερινές και πο­λύ­ω­ρες εργασίες τα Σαββατοκύριακα, ανθρώπους που δεν είναι υποχρεωμένοι να γνω­ρί­ζουν παιδαγωγικά ζητήματα, αλλά και που σοκάρονται όταν τους εξηγούμε ότι τον υ­πό­λοι­πο χρό­νο τα παιδιά πρέπει να παίζουν και να περνούν μαζί τους ποιοτικό χρόνο, εφόσον δεν εί­ναι οι δάσκαλοί τους (δάσκαλο έχουν, χρειάζονται και γονιό).

Την ίδια στιγμή το πρόβλημα παραμένει: η ποσότητα και η ποιότητα των κατ’ οίκον εργασιών δεν αξιολογείται. Είναι γεγονός ότι δυο φορές που δούλεψα στο Ολοήμερο διαφορετικών σχο­λεί­ων είδα... πράματα και θάματα καθώς μελετούσαν τα παιδιά, αλλά δε χρειάζεται να α­να­κα­λύ­ψου­με τον τροχό. Προτάσεις από ανθρώπους της εκπαίδευσης υπάρχουν (π.χ. εδώ), ε­νώ η ε­μπει­ρί­α άλλων χωρών είναι πάντοτε στη διάθεσή μας.

πηγή